کد مطلب:276965 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:135
یک مثال روشن
از باب مثال: مرحوم علامه ی مجلسی اعلی الله مقامه، در كتاب نفیس و پرارج «بحارالأنوار» ج 51 ص 70-68: از كتاب «اكمال الدین» صدوق، در حدیث معراج پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم از ابن عباس، از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم جزء حوادث و علائمی كه خداوند عالم به پیغمبرش خبر داده است، حدیث نسبتا مفصلی را روایت كرده است كه در آخر آن چنین آمده است: و «و خروج رجل من ولد الحسین بن علی علیه السلام» یعنی از جمله ی علائم ظهور و قیام قائم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم قیام و انقلاب مردی از فرزند زادگان حسین بن علی علیه السلام پیش از ظهور آن حضرت است.
در خود كتاب «اكمال الدین» صدوق، نیز (طبع كتابفروشی اسلامیه، سال 1369 هجری - قمری) ج 1 ص 361 تا 363، كه مرحوم علامه ی مجلسی (علیه الرحمه) روایت ابن عباس را از آن كتاب نقل كرده است عین همین جمله ی «رجل من ولد الحسین علیه السلام» وجود دارد، ولی در ج 52 «بحارالانوار» صفحه ی 278-276، كه مرحوم علامه، این روایت را بار دیگر از كتاب «المحتضر» تألیف شیخ حسن بن سلیمان «حلی» شاگرد «شهید اول» از علماء قرن نهم هجری نقل نموده است با اینكه خود حسن بن سلیمان هم، این روایت را از صاحب كتاب «معراج» شیخ صالح (ابی محمدالحسین) و او نیز حدیث را بسند خود از مرحوم صدوق، از ابن عباس روایت نموده، با این حال، قسمت اخیر روایت را این چنین آورده است:
(و خروج ولد من ولد الحسن بن علی علیه السلام) یعنی: از جمله ی علائم قیام «حضرت قائم علیه السلام» قیام و انقلاب مردی از فرزند زادگان و نواده های امام حسین مجتبی علیه السلام است.
در اینجا شما خواننده ی عزیز، ملاحظه می كنید كه نخست بجای كلمه ی «رجل» لفظ «ولد» و بجای «حسین بن علی» حسن بن علی علیه السلام آمده است، در صورتی كه
[ صفحه 330]
حدیث ابن عباس در هر دو كتاب، یعنی: هم كتاب «كمال الدین» و هم كتاب «المحتضر» كه نسخه های اصل روایت معراج به شمار میروند یكی است و سلسله ی سند حدیث، به ابن عباس منتهی می شود، و با اینكه عبارات و مطالب حدیث بتمامه چه از نظر متن و چه از نظر سند، هم در بحار، و هم در كتاب «المحتضر» و هم در «اكمال الدین صدوق»، همه و همه یكی است با وجود این، می بینید كه بجای كلمه ی «حسینی» لفظ «حسنی» ذكر گردیده است.
در خود كتاب «اكمال الدین» صدوق، نیز (طبع كتابفروشی اسلامیه، سال 1369 هجری - قمری) ج 1 ص 361 تا 363، كه مرحوم علامه ی مجلسی (علیه الرحمه) روایت ابن عباس را از آن كتاب نقل كرده است عین همین جمله ی «رجل من ولد الحسین علیه السلام» وجود دارد، ولی در ج 52 «بحارالانوار» صفحه ی 278-276، كه مرحوم علامه، این روایت را بار دیگر از كتاب «المحتضر» تألیف شیخ حسن بن سلیمان «حلی» شاگرد «شهید اول» از علماء قرن نهم هجری نقل نموده است با اینكه خود حسن بن سلیمان هم، این روایت را از صاحب كتاب «معراج» شیخ صالح (ابی محمدالحسین) و او نیز حدیث را بسند خود از مرحوم صدوق، از ابن عباس روایت نموده، با این حال، قسمت اخیر روایت را این چنین آورده است:
(و خروج ولد من ولد الحسن بن علی علیه السلام) یعنی: از جمله ی علائم قیام «حضرت قائم علیه السلام» قیام و انقلاب مردی از فرزند زادگان و نواده های امام حسین مجتبی علیه السلام است.
در اینجا شما خواننده ی عزیز، ملاحظه می كنید كه نخست بجای كلمه ی «رجل» لفظ «ولد» و بجای «حسین بن علی» حسن بن علی علیه السلام آمده است، در صورتی كه
[ صفحه 330]
حدیث ابن عباس در هر دو كتاب، یعنی: هم كتاب «كمال الدین» و هم كتاب «المحتضر» كه نسخه های اصل روایت معراج به شمار میروند یكی است و سلسله ی سند حدیث، به ابن عباس منتهی می شود، و با اینكه عبارات و مطالب حدیث بتمامه چه از نظر متن و چه از نظر سند، هم در بحار، و هم در كتاب «المحتضر» و هم در «اكمال الدین صدوق»، همه و همه یكی است با وجود این، می بینید كه بجای كلمه ی «حسینی» لفظ «حسنی» ذكر گردیده است.